Działalność człowieka wpływa na krajobraz i kształtuje go pod wieloma względami. To truizm, jednak zapanowanie nad tym procesem nie jest proste ani oczywiste. Współczesne miasta to złożone systemy, których planowania nie pozostawia się przypadkowi. Właśnie dlatego na styku urbanistyki i architektury krajobrazu rozwija się ważna gałąź nauki obejmująca projektowanie przestrzeni miejskiej. Po co to robić? Jakie cele ma architektura krajobrazu w mieście oraz poza nim?
Gdy tworzywem jest otoczenie
Architekci krajobrazu istnieli od zawsze, choć z pewnością wyzwania, przed którymi stali, zmieniały się na przestrzeni czasu. Ukształtowanie terenu i dostęp do zasobów naturalnych od zawsze wpływały na osady ludzi. Obóz w kotlinie mógł być lepiej ukryty przed wrogami, a miasto przy rzece miało przed sobą lepsze perspektywy rozwoju. Wraz z rozwojem urbanistyki bardzo zmieniły się zadania osób planujących miasta. Jednak nadal próbują oni jak najlepiej wykorzystać atuty danego terenu dla bezpieczeństwa i komfortu mieszkańców. W tym kontekście optymalne zagospodarowanie przestrzeni również miejskiej należy do najważniejszych zadań i celów architektury krajobrazu.
Warto podkreślić, że architekt zajmujący się krajobrazem nie projektuje budynków, może jednak konsultować wytyczanie dróg, wyznaczać miejsce terenów zielonych czy planować miejsca dla infrastruktury rekreacyjnej znajdującej się na wolnym powietrzu. Kolejnym z ważnych celów, jakie przyświecają mu w pracy jest wygoda i bezpieczeństwo użytkowników. To szczególnie istotne, jeśli są nimi mieszkańcy miasta, w tym osoby starsze, młodzież lub dzieci.
Choć miasto z pozoru może wydawać się chaotyczną plątaniną ulic i zbiorem przypadkowych budynków, naprawdę niewiele elementów tego krajobrazu pozostawiono losowi. Zrównoważony rozwój i komponowanie nowych inwestycji z zastanym krajobrazem w sposób spójny decyduje o tym, czy miasto jest bezpieczne i funkcjonalne.
Nowe priorytety, czyli ekologia i estetyka
Kryzys klimatyczny stworzył nowe problemy, z którymi muszą się mierzyć również architekci krajobrazu. W kręgu ich zainteresowań znalazły się kwestie nadmiernego ruchu samochodów, braku przestrzeni parkingowych czy terenów zielonych. Nadmiar betonu obecny w przestrzeni miejskiej to nie tylko wyzwanie estetyczne, ale i kwestia zdrowia mieszkańców. “Betonowe pustynie” bez drzew i krzewów, jakie wciąż spotykamy w dużych miastach, sprzyjają nadmiernemu nagrzewaniu się podłoża latem i podnoszą temperaturę na ulicach miast. To duże zagrożenie nie tylko dla ludzi, ale i zwierząt domowych czy ptaków.
Architektura krajobrazu zajmuje się też estetyką naszego otoczenia. Wysiłki specjalistów w tej materii mają szczególne znaczenie w miastach. Z jednej strony monotonny krajobraz dzielnic biurowych czy sypialni dużych miast, z drugiej chaos i zaśmiecenie przestrzenne to tylko niektóre problemy współczesnych architektów-urbanistów. Nowoczesne dzielnice powstają z większa dbałością o harmonijny wygląd otoczenia i odpowiednią ilość zieleni. Kontakt z naturą w dużych miastach przekłada się na dobrostan psychiczny jego mieszkańców i czyni przestrzeń miejską bardziej przyjazną naturze.
