Budynek usytuowany przy Krakowskim Przedmieściu oficjalnie nazywany jest Pałacem Prezydenckim dopiero od 1994 roku. Od tego czasu obiekt służy za oficjalną siedzibę głowy państwa. Jednak już wcześniej z okazałego i reprezentacyjnego budynku korzystali władcy i urzędnicy państwowi. Na przestrzeni wieków pałac wielokrotnie zmieniał nazwy oraz przeznaczenie.

Powstanie Pałacu Prezydenckiego

Pierwotnie budynek należał do rodziny Koniecpolskich i to właśnie w inicjatywy hetmana wielkiego Stanisława Koniecpolskiego, powstał pałac. Obiekt zaprojektował Konstanty Tencall, nadworny projektant króla Władysława IV. Wznoszenie rezydencji w stylu wczesnobarokowym datuje się na lata 1643 – 1655. Budynek przypominał pałac Barberini w Rzymie.

Obiekt powstał na planie prostokąta. W części głównej czterokondygnacyjny, w bocznych natomiast dwukondygnacyjny. W skrzydłach lico bryły urozmaicały ryzality.

Elewację najniższych kondygnacji, zarówno korpusu głównego, jak i części bocznych, zdobiły bonie.

Ze względu na ukształtowanie nadwiślańskiego terenu, pałac został ulokowany na murowanej podbudowie.

Umieszczenie budynku na podwyższeniu umożliwiło stworzenie za budynkiem wielotarasowej zielonej parceli w stylu określanym jako polski ogród włoski, nawiązujący do założeń antycznych. Powstanie ogrodu datuje się na 1. połowę XVII wieku.

Od ulicy pałac oddzielony był dziedzińcem z zabudowaniami gospodarczymi. W wyniku późniejszych przebudowań zewnętrzna elewacja budynku nabrała charakteru późnobarokowego. Całość uwieńczono wysokim, czterospadowy dach, łamanym nad ryzalitami.

Wnętrza pałacu urządzono w stylu rokoko.

Przebudowa obiektu w stylu klasycystycznym

Od 1818 prawa własności do pałacu posiadało Królestwo Polskie. Budynek służył jako siedziba namiestnika Królestwa Polskiego. Lata 1818-1819 to czas intensywnego przekształcania budynku na styl klasycystyczny, z jakim kojarzony jest współcześnie.
Do najważniejszych elementów powstałych w tym czasie należy zaliczyć frontową elewację w porządku korynckim. Attykę ozdobiono 10 alegorycznymi rzeźbami.

Na styl klasycystyczny przebudowano również pomieszczenia na dwóch pierwszych kondygnacjach. Zbudowana została także reprezentacyjna klatka schodowa, łączącą korpus główny z klatką północną.

Oprócz tego dużych zmian dokonano w obrębie dachu. Zadaszenie zamieniono na niższe, likwidując również załamania nad ryzalitami.

W tym czasie podzielony został również plac przed pałacem, który rozdzielono żelazną kratą na przeddziedziniec oraz dziedziniec honorowy.

W 1821 roku przed frontem pałacu, na przeddziedzińcu, umieszczono cztery wyrzeźbione z kamienia lwy autorstwa Camillo Laudiniego.

Główny korpus budynku strawił w 1852 roku pożar. Pracę rekonstrukcyjne pod kierunkiem Alfonsa Kropiwnickiego zakończono w 1856. Bryła zewnętrzna została odtworzona, natomiast do wnętrz dodano dekoracje autorstwa Bolesława Podczaszyńskiego.

W latach 1918 – 1939 pałac służył jako siedziba Rady Ministrów. W czasie wojny, w wyniku przebudowany zaprojektowanej przez Juliusza Nagórskiego i Jan Łukasika, do niektórych wnętrz powrócił styl barokowy.